 Golf razem z Grupa Media Informacyjne
Jaka piłka golfowa jest polecana dla określonej grupy golfistów?
Każdy model lub mieszankę modeli polecamy określonej grupie graczy. Pozwala to bardzo szybko dopasować własne umiejętności do odpowiedniej piłki. Jest to oczywiście bardzo ogólny miernik, pomijający wady i zalety, pozwalający jednak stwierdzić czy gracz z danymi umiejętnościami skorzysta i odczuje różnicę grając danym modelem.
W naszych ocenach posługujemy się pięcioma stopniami doświadczenia golfistów:
Początkujący - zaczął grać w golfa i potrzebuje twardszych piłek, które dadzą mu większą odległość i zredukują skutki nieudanych uderzeń.
Amator (od HCP 36) - gracz, który nabrał już pewnego doświadczenia i biorąc pod uwagę cenę powinien zainteresować się podstawowymi cechami piłek jak odległość czy spin. Ciągle może jednak popełniać błędy, które nieco twardsze piłki pomogą skorygować.
Średniozaawansowany (od HCP 27) - od takiego handicapu gracz może świadomie dobierać pożądane cechy piłek do swoich umiejętności i upodobań.
Doświadczony (od HCP 18) - gracz powinien szukać piłek z cechami, które będą wspierać wybrane aspekty jego gry, minimalizując jednocześnie drobne niedociągnięcia.
Zaawansowany (HCP jednocyfrowy) - gracz uderza bardzo powtarzalnie i szuka lepszej kontroli. Odpowiednio dobrana piłka może nie tylko wspierać gracza, ale również zdecydowanie polepszyć jego grę.
Konstrukcja piłki golfowej
Piłki golfowe, choć bardzo do siebie podobne, różnią się pod względem konstrukcji.
Jedną z głównych różnic jest liczba warstw, z których piłka jest zbudowana:
1-warstwowe - najtwardsze piłki, najczęściej drivingowe (np. piłki golfowe czyste)
2-warstwowe - obecnie najczęściej spotykane; w zależności od modelu oferują pełną gamę wad i zalet (np. piłki golfowe Mizuno RB566 white)
3-warstwowe - droższe piłki, lepszych producentów; przeważnie posiadają miękką powłokę dodającą rotacji (np. piłki golfowe Titleist ProV1)
4-warstwowe / 5-warstwowe - najbardziej zaawansowane technologicznie piłki, przeważnie z podwójnym jądrem i kilkoma warstwami odpowiadającymi za różne aspekty gry (np. piłki golfowe Taylor Made TP5)
Budowa piłki golfowej
Piłki golfowe różnią się także pod względem miękkości, która ma wpływ na wiele ich cech. Jest to w dużej mierze powiązane z kompresją piłki, o której będzie mowa nieco dalej.
Nasze oznaczenia budowy:
miękka - piłki są bardziej miękkie niż przeciętne
normalna - piłki nie wyróżniają się w tym aspekcie
twarda - piłki są twardsze niż przeciętne
Odległość
Dla graczy, którzy chcą zwiększyć uzyskiwane odległości produkowane są odpowiednie modele piłek.
Nasze oznaczenia odległości:
Bardzo duża - piłki zdecydowanie zaprojektowane do dalekich uderzeń.
Duża - piłki lecą dalej niż przeciętne.
Średnia - piłki, które nie mają jakiegoś specjalnego wpływu na uzyskiwane odległości.
Krótsza - piłki, których niektóre cechy mogą mieć negatywny wpływ na uzyskiwane odległości.
Lot piłki do golfa
Ma szczególne znaczenie w kontekście warunków pogodowych panujących na polu. Przy wietrznej pogodzie lepiej sprawdzają się piłki lecące bardziej płasko, podczas gdy przy braku wiatru piłki oferujące wyższą trajektorię mogą przyczynić się do zwiększenia osiąganych odległości. Odpowiednio dobrane kije golfowe będą ułatwiały nam to zadanie
Miara ta określa także stosunek czasu jaki piłka pozostaje w powietrzu (Carry) oraz tym ile toczy się po kontakcie z ziemią (Roll).
Nasze oznaczenia lotu piłek.:
Bardzo wysoki - piłki lecą po maksymalnie wysokiej trajektorii a po kontakcie z ziemią toczą się krótko.
Wysoki - piłki lecą wyżej i pozostają w powietrzu dłużej niż przeciętne.
Średni - piłki oferują zbilansowany stosunek Carry i Roll
Płaski - piłki lecą po bardziej płaskiej trajektorii, ale toczą się dalej niż przeciętne.
Spin piłki golfowej
Przez zwiększony spin piłki potęgują pożądane cechy uderzeń jak np. backspin, topspin ale także te powstałe w wyniku błędów (draw, fade). Często z dużym spinem piłki powiązana jest także wysoka trajektoria lotu piłki, ponieważ po uderzeniu dostaje ona dodatkowej siły nośnej w wyniku zwiększonej rotacji. Piłki oferujące duży spin są bardziej miękkie na zewnątrz, przez co ich powłoka jest nieco mniej wytrzymała. Z założenia są raczej przeznaczone dla bardziej doświadczonych graczy, choć nie jest to regułą.
Nasze oznaczenia spinu piłek:
Bardzo duży - piłki po uderzeniu dostaje dużych obrotów.
Duży - piłki kręcą się po uderzeniu bardziej niż przeciętne.
Średni - piłki posiadają neutralny spin.
Mały - piłki raczej nie mają tendencji do kręcenia się po uderzeniu.
Kompresja piłki do golfa
Kompresja jest tak naprawdę miarę tego, co większość golfistów czuje po kilku uderzeniach daną piłką - czy jest ona 'twarda' czy 'miękka'. Generalnie im większa kompresja piłki tym zdaje się ona twardsza.
Kompresja informuje jak mocno (czy też - z jak dużą prędkością główki) trzeba uderzyć daną piłkę aby uwolnić siłę zmagazynowaną w jądrze podczas impactu. Zwiększanie prędkości swingu nie zawsze jest proste, ale nagrodą za to są znacznie większe odległości.
Używając może niezupełnie poprawnego, ale sugestywnego porównania: jeśli bardzo mocno uderzylibyśmy kijem w gąbkę to i tak nie poleci ona o wiele dalej niż gdybyśmy uderzyli ją lekko. Jeśli jednak bardzo mocno uderzylibyśmy w kawałek drewna to jego 'kompresja' pozwoliłaby na zwiększenie odległości proporcjonalne do użytej siły.
Podobnie jest z kompresją piłek golfowych: te z małą kompresją przeznaczone są dla graczy z mniejszą prędkością swingu (pozwalają zredukować ten nie do końca korzystny aspekt uderzenia i maksymalnie wykorzystywać siły przechodzące przy impakcie z główki do piłki) natomiast piłki z większą kompresją przeznaczone są dla graczy z dużymi prędkościami swingu.
Nie należy jednak mylić pojęć - bowiem to nie kompresja jest odpowiedzialna za uzyskiwanie dużych odległości tylko właśnie duża prędkość główki kij przy uderzeniu. Kompresja pozwala "tylko i aż" w pełni wykorzystać ogromne siły powstające przy uderzaniu piłki z bardzo dużą szybkością swingu (jak w przykładzie z gąbką i drewnem powyżej).
Z tego samego powodu dla niektórych golfistów lepsze będą piłki z małą kompresją, które pozwolą zredukować niedostatki siły spowodowane wolniejszym swingiem - za ich pomocą uzyskają oni większe odległości, mimo, że piłki będą miały małą kompresję.
Nasze oznaczenia kompresji piłki:
W naszych opisach posługujemy się podanymi przez producenta wartościami kompresji piłek.
Dimple
Choć producenci piłek prześcigają się w wymyślaniu coraz nowszych układów otworów na piłkach, ich kształtu i liczby to tak naprawdę wpływ tych cech na zachowanie piłki nie jest do końca znany...
Pewnym mitem jest to, że większa ilość dimpli wpływa na wyższą trajektorię lotu piłki. Nie ma bowiem badań stuprocentowo potwierdzających tą tezę.
Pewne jest natomiast to, że oprócz samej liczby wpływ na rotację, jaką osiąga dana piłka ma także głębokość dimpli.
W naszych ocenach odnotowujemy dla każdego oferowanego modelu piłki liczbę dimpli jakie posiada, zastrzegając jednak, żeby przy wyborze kierować się tą wartością w dalszej kolejności, ponieważ to co dla jednych jest absolutnym wyznacznikiem dla innych pozostaje jedynie w sferze oddziaływań marketingowych producentów.
Zewnętrzna powłoka
Tę część opisu potraktujemy trochę jako małą lekcję historii. Z pewnością jednak ciekawą i wnoszącą coś do umiejętności wyboru najlepszej piłki...
Historia piłek golfowych jakie znamy dzisiaj pod najróżniejszymi postaciami zaczyna się w latach 70. XX wieku. Wtedy to piłki robione wcześniej z drewna, ptasich piór czy naturalnego kauczuku zyskały nową powłokę - materiał zwany Balata, będący odmianą naturalnej gumy. Nadawał on piłkom doskonałe właściwości jeśli chodzi o rotację i miękkość powłoki przekładającą się na czucie piłki. Jego wadą była bardzo słaba trwałość na uszkodzenia (nawet te powstające podczas normalnej, poprawnej gry).
Mimo, że piłki typu balata oferowały bardzo dobre właściwości to nie wszyscy golfiści mogli sobie pozwolić na ich używanie. Mając zniszczoną powłokę zaledwie po kilkudziesięciu uderzeniach, piłki te nie nadawały się do dalszej gry (przynajmniej nie z takimi samymi właściwościami). Dlatego też koncerny chemiczne DuPont oraz Exxon stworzyły materiał bardziej odporny na zarysowania zwany Surlyn (Iotek w przypadku firmy Exxon).
Był on znacznie trwalszy niż balata i do tego o wiele tańszy przy wykorzystaniu w produkcji piłek golfowych. Dzięki surlynowi zaczęto produkować pierwsze udane modele piłek dwuwarstwowych. Miał jednak jedną dość istotną dla dużej części golfistów wadę - był znacznie twardszy przez co oferował o wiele twardsze 'czucie piłki' niż balata.
Odpowiedzią na zapotrzebowanie golfistów na piłkę trwałą, ale oferującą lepsze czucie było wynalezienie zmiękczaczy surlynu przez firmę Spalding. Ich materiał - Ionomer - przechodząc przez specjalny proces technologiczny, z surlynu stawał się bardziej miękki, zachowując przy tym dobrą trwałość i odporność na zarysowania. Zwiększało to oczywiście koszty produkcji, ale pozwalało zbliżyć się nieco do ideału - piłki jednocześnie miękkiej, oferującej dobry spin i będącej dostatecznie trwałą, żeby trafić do powszechnego użytku, a nie tylko na turnieje zawodowców.
W ostatnim czasie najlepsze piłki są pokrywane powłoką z nowoczesnych materiałów takich jak Urethane czy Elastomer. Produkcja takich piłek jest niezwykle kosztowna i trudna (ryzyko wad przy produkcji masowej jest tutaj znacznie większe niż w przypadku innych piłek). Stąd tylko topowe modele najlepszych producentów posiadają powłokę z urethanu lub elastomeru (Titleist ProV1, Mizuno MP, Srixon Z series, Callaway HX Tour itd.).
Jednak ich cena z pewnością idze w parze z jakością, oferując bardzo dobre czucie i doskonałe właściwości jeśli chodzi o spin, jednak przy zmniejszonej odporności na zarysowania (spowodowanej nie tyle właściwościami materiału co tym, że zewnętrzne warstwy takich piłek są niezwykle cienkie więc nawet niewielkie zarysowanie zmienia ich właściwości).
Przedstawiając trochę historii piłek golfowych staraliśmy się także zaprezentować ich główne cechy. Oczywiście te cztery główne materiały (właściwie 3, jako, że piłek balata praktycznie się już dziś nie produkuje - można je jednak ciągle znaleźć w sprzedaży) uzupełnione mogą być przez szereg mniej lub bardziej innowacyjnych, autorskich rozwiązań poszczególnych producentów. Jednak dla ogólnej orientacji wystarczą te powyższe, a w przypadku posiadania przez daną piłkę innej powłoki, jej cechy są zawarte w opisie.
Historia piłki golfowej jest bardzo ciekawa i interesująca dlatego chciałbym ją trochę przybliżyć. Wszyscy sobie doskonale zdają sprawę jak duże znaczenie podczas gry w golfa ma odpowiednia jakość piłki.
Zgodnie z obowiązującymi regułami waga piłki nie może przekraczać 1,620 uncji (45,93 g) i w swojej formie i wykonaniu nie może znacząco odbiegać od tradycyjnej.
Użyty materiał i konstrukcja piłki nie mogą być sprzeczne z zamysłem i intencją Reguł.
Często uważa się, że pierwsze piłki wykonane były z drewna, ale nie ma na to żadnych zachowanych dowodów. Pierwsze wzmianki o piłkach, których używano na linksach, wykonane były ze skóry i mocno upchane znaczną ilością piór z kaczek lub z gęsi.
Szkoci rozpoczęli eksperymenty z takim typem piłki już w piętnastym wieku. Zachowały się zapisy z 1452 ujawniające, że cena piłki golfowej była 10 szylingów szkockich. To była bardzo znaczna cena i musiała zniechęcić wielu graczy do grania tymi skórzanymi piłkami.
Pierwsze wzmianki o fabryce produkującej piłki golfowe pochodzą z 1554. Pracownikami produkującymi te piłki byli szewcy i rymarze.
W roku 1618 technologia zmieniła się. Do odpowiednio ukształtowanej bydlęcej lub końskiej skóry gęsto utykano gęsie pierze. Praca była wykonywana na mokro, zaś w miarę procesu wysychania skóra kurczyła się a pióra zwiększały swoją objętość. W efekcie piłka twardniała. Na końcu piłkę malowano i sygnowano własnym symbolem. Jakość piłki zależała oczywiście od zdolności i cierpliwości rzemieślnika. W tych czasach ceny piłeczek bywały bardzo wysokie, zdarzało się, że były one droższe niż same kije golfowe. Aspekt ekonomiczny był wówczas poważnym ograniczeniem dla popularyzacji tego sportu.
Thomas Kincaid, z Edynburgha student medycyny, opisał swoje golfowe doświadczenia w pamiętniku w roku 1687, w którym zapisał, ze piłki golfowe były wykonane z “grubej i mocnej skóry bez żadnych porów i ziaren”. To było istotne, żeby skóra okrywająca nie była porowata i aby nie nasiąkała wodą w kontakcie z nią, dlatego w celu wytworzenia lepszej odporności na wodę piłka była regularnie smarowana olejem.
W 1838, piłki wykonywane były ręcznie i był to bardzo trudny proces. Dobry pracownik mógł wykonać ich od 50 do 60 sztuk tygodniowo. Dlatego koszt ich wytworzenia był bardzo wysoki.
W 1850 roku wyprodukowano nowy i tańszy typ piłki golfowej z soku z drzew z południowo - wschodniej Azji z drzewa Gutta. Była to guma, zwana gutaperką. Od nazwy tej rośliny pochodzi określenie piłeczek „Guttie ball”. Guma po podgrzaniu była bardzo plastyczna i bez problemów można było osiągnąć kształt kuli. Dzięki temu koszty wytwarzania piłeczek zdecydowanie się obniżyły. Co więcej, uszkodzoną piłeczkę można było podgrzać i uformować na nowo. Drogie piłki skórzane wkrótce zostały wyparte przez nowe tańsze i lepsze gumowe piłeczki, powodując dynamiczny rozwój golfa.
Pierwsze gutty były gładkie, czego konsekwencją były krótsze loty niż możliwe do osiągnięcia w przypadku wypychanych pierzem poprzedników.
Golfiści zauważyli ciekawe zjawisko: starsze piłki z zarysowaniami i wgłębieniami na powierzchni leciały dalej niż nowe i gładkie. Dlatego zawodnicy zaczęli celowo tworzyć na nich wgłębienia i wzorki.
Mechanizm tego ulepszenia polegał na tym, że powierzchnię uderzonej piłki owiewa w locie pęd powietrza. Piłka przecina powietrze, które za nią znów się łączy. Im szybciej dane ciało przecina i ponownie łączy powietrze, tym bardziej jest aerodynamiczne. Przy dużej prędkości z tyłu piłeczki tworzą się zawirowania. Gładkie warstwy powietrza odrywają się, niweczą również próbę ponownego zejścia się powietrza. Lecąca piłka niesie ze sobą cały ten aerodynamiczny balast, co prowadzi do jej wyhamowania. Dzięki porowatej strukturze, na powierzchni piłeczki tworzą się niewielkie zawirowania powietrza. Po uderzeniu nie szybuje już gładka i twarda piłka, tylko "zanurzona" w zawirowaniach kula, która stawia znacznie mniejszy opór. Strumień powietrza nie rozdziela się tak silnie i łatwiej jest mu potem połączyć się na nowo.
Opór powietrza gładkiej piłeczki jest dwa razy większy niż piłeczki z wgłębieniami. A mniejszy opór skutkuje oczywiście zwiększeniem dystansu.
Liczba i rozmieszczenie dziureczek na powierzchni piłki również nie są przypadkowe.
Po roku 1880 na gumowych piłeczkach rozpoczęto próby odwzorowywania faktury, która w długości lotu dawała dotychczas przewagę skórzanym. W tym okresie, w efekcie powszechnej industrializacji i mechanizacji, do produkcji piłek golfowych zaczęto używać form. Oczywistą konsekwencją było dalsze obniżenie kosztów wytwarzania przy jednoczesnym zwiększeniu powtarzalności cech oraz jakości. Najczęściej stosowano wzór przypominający jeżynę, niewielkich, zaokrąglonych wypukłości. Wiele firm z branży gumowej zajęło się masową produkcją piłek golfowych, co właściwie zakończyło erę piłek wytwarzanych ręcznie. Jednym z masowych producentów został Dunlop.
Z powodu twardości piłek gutties, kształt kija również zaczął się zmieniać od długonoskowego, twardego wooda do kijów z zaokrągloną wypukłą główką i wtedy nastąpił wzrost zastosowania kijów typu iron zwanych jako cleeks.
W 1898 roku Coburn Haskell wprowadził jednoczęściową piłeczkę o gumowym rdzeniu, Szybko stała się ona popularna, gdyż zwiększała zasięg uderzeń średnio o 18 metrów. Składała się ona z twardego gumowego rdzenia owiniętego gumowaną nicią a to wszystko otoczone dotychczas stosowaną gutaperką. Kiedy skonstruowano maszynę do owijania, wprowadzono ich masową produkcję.
Piłki z firmy Haskell ważyły około 1.5 uncji (42 gramy).
W 1920 The Royal and Ancient Golf Club’s Rules of Golf Committee i USGA uzgodniły, że od 1 maja 1921, “waga piłki nie powinna być większa niż 1.62 uncji (45, 93 g) a średnica nie mniejsza niż 1.62 cala (42,67 mm)”.
Piłki golfowe różnią się pod względem miękkości, która ma wpływ na wiele ich cech. Bardziej miękkie na zewnątrz wytwarzają większy spin ale ich powłoka jest nieco mniej wytrzymała. Przez zwiększony spin piłki wzrasta np. backspin, topspin ale także draw, czy fade. Często z dużym spinem piłki, powiązana jest także wysoka trajektoria lotu piłki, ponieważ po uderzeniu dostaje ona dodatkowej siły nośnej w wyniku zwiększonej rotacji. Z założenia są raczej przeznaczone dla bardziej doświadczonych graczy, choć nie jest to regułą.
Twardsze piłki dają większą odległość i redukują skutki nieudanych uderzeń i przeznaczone są dla początkujących golfistów.
Gracze średniozaawansowani i doświadczeni mogą już świadomie dobierać pożądane cechy piłek do swoich umiejętności i upodobań.
Reguły dotyczące piłki
Komitet może wymagać w regulaminie turnieju (Reguła 33-1), aby piłka, którą gracz gra, była wymieniona na aktualnej liście dozwolonych piłek golfowych. Karą za złamanie tego warunku jest dyskwalifikacja. Lista zatwierdzonych piłek dostępna jest na
stronie USGA i R&A i co miesiąc jest aktualizowana.
Załacznik nr III do Reguł Gry w Golfa
Postanowienia ogólne
Piłka w swojej formie i wykonaniu nie może znacząco odbiegać od tradycyjnej. Użyty materiał i konstrukcja piłki nie mogą być sprzeczne z zamysłem i intencją Reguł.
Waga
Waga piłki nie może przekraczać 1,620 uncji (45,93 g).
Rozmiar
Średnica piłki nie może być mniejsza niż 1,680 cala (42,67 mm). Wymagania niniejszej specyfikacji będą spełnione, jeżeli piłka pod swym własnym ciężarem przejdzie przez obręcz o średnicy 1,680 cala (42,67 mm) mniej niż 25 razy na 100 prób, przy teście przeprowadzonym w temperaturze 23°C +/- 1°C.
Symetria sferyczna
Piłka nie może być zaprojektowana, wyprodukowana lub celowo zmodyfikowana tak, by miała cechy inne, niż piłka o symetrii sferycznej.
Prędkość początkowa
Prędkość początkowa piłki nie może przekraczać określonej granicy (test dostępny w dokumentacji) podczas pomiaru na aparaturze zatwierdzonej przez R&A.
Standard całkowitej odległości
Łączna odległość lotu i toczenia się piłki, testowana na aparaturze zatwierdzonej przez R&A, nie może przekroczyć odległości określonej w „Overall Distance Standard” dla standardowej całkowitej odległości określonej dla piłek znajdujących się na liście R&A.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
